کد مطلب:102437 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:295
«الا انهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض.» هان بدانید وهش دارید كه آن دو از یكدیگر هرگز جدا نمی شوند تا اینكه در كنار حوض بر من وارد گردند. و امام علی بن ابیطالب (ع) خود در گفتگو با خوارج درباره ی موضوع حكمیت، می گوید: «و ان الكتاب لمعی، ما فارقته مذ صحبته.»[1]. و بیگمان كتاب خدا با من است، از آن روز كه با آن همراه شدم از آن جدا نگردیده ام. بنابراین، پس از پیامبر اكرم كسی شایستگی بر دوش گرفتن پرچم امامت و هدایت، بوسیله ی كتاب و سنت را دارد كه از دیگران بدانها آگاهتر و نزدیكتر باشد: «ایها الناس، ان احق الناس بهذا الامر اقواهم علیه و اعلمهم بامر الله [صفحه 218] فیه.»[2]. مردم! از همه ی مردم شایسته تر برای رهبری و ولایت، نیرومندترین شخص بر اجرای مسائل آن و داناترین فرد نسبت به فرمان خدا درباره ی آن می باشد. و در جای دیگری می فرماید: «انه لیس علی الامام الا ما حمل من امر ربه: الابلاغ فی الموعظه و الاجتهاد فی النصیحه و الاحیاء للسنه و اقامه الحدود علی مستحقیها و اصدار السهمان علی اهلها، فبادروا العلم من قبل تصویح نبته و من قبل ان تشغلوا بانفسكم عن مستثار العلم من عند اهله و انهوا عن المنكر و تناهوا عنه، فانما امرتم بالنهی بعد التناهی!»[3]. بیگمان هیچ تعهدی و تكلیفی بر دوش امام قرار ندارد جز تكلیفی كه از جانب پروردگارش بر عهده ی او گذاشته شده است: رسانیدن پند و موعظه، بذل تلاش در انتقاد و نصیحت و زنده كردن سنت و راه و روش پیامبر اكرم و به اجرا درآوردن حدود الهی درباره ی مستحقانش و [صفحه 219] پخش كردن سهمها و بهره ها به افراد شایسته، پس پیش از خشك شدن نهال دانش برای چیدن گلهایش بشتابید و پیش از آنكه خود را به گرفتاریهای روزمره ی زندگی سرگرم كنید از تجلیگاههای شایسته ی دانش بهره ور شوید و از كارهای زشت و ناپسند هم دیگران را باز دارید و هم خود از آنها دست بردارید، زیرا شكی در آن نیست كه پس از بازداشتن خودتان از كارهای زشت به بازداشتن دیگران مامور شده اید! در این گفتار امام همه ی شرایط و ویژگیهای رهبر و یا ویژگیهای انحصاری او را بیان نفرموده است، بلكه برخی از آنها را به مناسبت موقعیت زمانی و شرایط اجتماعی سخن بیان كرده است كه درباره ی هر یك توضیحی مختصر داده می شود: تكلیف و وظیفه ی امام بوسیله ی پروردگار تعیین شده است و برخی از آنها چنین است: 1- هدایت قرآن و سنت رسول خدا را باید به شكل موعظه و آموزش جذاب و رسا به مردم ابلاغ كرد و جای هیچ گونه عذر و بهانه ای برای كسی نگذاشت، 2- برخی از افراد گوش به موعظه نمی دهند و منافع و وابستگیها، یا نفس سركش و هوا و غرضهایشان نمی گذارد كه به آموزشها توجه كنند، این چنین افراد را باید نصیحت و با شیوه ای قاطع و كوبنده به راه راست هدایت كرد، 3- با تمام توان باید كوشید و سنت ترك شده و مرده ی رسول خدا را در میان مردم زنده كرد، زیرا هیچ عملی بهتر از رفتار و گفتار پیامبر اكرم راه زندگی ترسیم شده در قرآن را به مردم نشان نمی دهد و همینكه سنت ترك شد هواها و غرضها حاكم می شوند. 4- در صورتی كه حدود الهی به اجرا در نیاید، حدود كفر و قوانین تنگ نظرانه و محدود بشر ساخته به اجرا در می آید و اگر حدود الهی بیجا و در مورد غیر مستحقان و بدون در نظر گرفتن شرایط خاص خود اجرا شود، مجتمع اسلامی به فساد و نفاق [صفحه 220] و تفرقه می گراید و از مجتمع كفر بسی بدتر خواهد شد، بنابراین، وظیفه ی امام اجرای حدود و كیفرهای الهی در مورد مستحقان و افرادیست كه به حق شایسته ی آنها باشند، 5- عدالت اقتصادی استوارترین پایه ی یك مجتمع می باشد، زیرا عدالت، فقر و محرومیت را برای اكثریت نادار تحمل پذیر می كند و تبعیض و بذل و بخششهای خاص و بی حساب بنیادهای مجتمع را متزلزل می كند، وحدت را از هم می گسلد، سوء ظن بر همگان حاكم می كند و سرانجام به نابودی و هلاكت مجتمع و نظام كشیده می شود. 6- انجام وظایف و تكالیف یاد شده اگر با آگاهی افراد و بیداری مجتمع و دانش و بینش همراه نباشد، چنانكه باید به نتیجه نمی رسد، هر اقدام مدبرانه و رهبری داهیانه چنانچه در یك زمینه ی جهل و ناآگاهی صورت بگیرد بار و بر خوبی ندارد، به همین جهت امیرالمومنین به دنبال بیان وظایف امام، افراد را تشویق می كند كه در اغتنام فرصت و پیش از به پایان رسیدن موقعیت علمی و آگاهیبخش مناسبی كه خود آن دروازه ی شهر دانش پیامبر و آگاهترین شاگرد مكتب قرآن فراهم ساخته است، از گلها و میوه های گوارا و زندگیبخش و انسانساز دانش و بینش او و دیگر افراد شایسته و اهل، از یكدیگر پیشی گیرند و خود را به مسائل گوناگون و گرفتاركننده و از هدف دور سازنده سرگرم نسازند. 7- زمین هر باغ و بوستان كه از علفهای هرز و خار و كلوخ و دیگر موانع رشد و بالندگی و برومندی پوشیده باشد هیچ بذری در آن نمی روید و اگر بروید نمی پاید، این زمین باید نخست از طرف همه ی ساكنان باغ از آلودگیها زدوده شود، اما این اقدام كنندگان و مدعیان پالایش و زدایش باید نخست آگاه به شرایط اجتماعی باشند و سپس به پاكسازی وجود خود اقدام كرده باشند، زیرا افراد آلوده و گرفتار در ناپاكیها توان باز داشتن دیگران را از كارهای زشت ندارند. چنین شرطی برای نهی از منكر از پایه های اصلی آن است و اصلی است ثابت برای همه جا. [صفحه 221]
چنانكه گفته شد، قرآن و امام دو بعد به هم پیوسته ی رسالت هستند و از یكدیگر جدا شدنی نیستند و پیامبر گرامی اسلامی در دنباله ی حدیث ثقلین درباره ی قرآن و عترت فرمود:
صفحه 218، 219، 220، 221.